Buiten het huispark ligt de moestuin. Een grote tuin, omringd door een dikke muur. Hier worden als vanouds groenten, fruit en bloemen gekweekt. Voor het kasteel en de tuinen, én voor het publiek.
Gebruikstuin
Een boomgaard en een groentetuin zijn er altijd op Twickel geweest. Ze waren van levensbelang voor de voedselvoorziening van het huis. Tot de achttiende eeuw lag de ‘gebruikstuin’ dan ook binnen de grachtengordel. Nadat de tuinmode veranderde -men wenste siertuinen om in te genieten en mee te pronken- is de moestuin twee keer verplaatst. In 1715 op aanwijzing van landschapsarchitect Daniël Marot naar een locatie tegenover het kasteel, naast de kruising van de Twickelerlaan en de Kooidijk. En in 1886 toen hij moest wijken voor het landschapspark van Eduard Petzold. De moestuin verhuisde naar de huidige plek bij de kruising van de Twickelerlaan en de weg Delden-Borne.
Natuurlijk | voor de barones
Ten tijde van de barones Van Heeckeren werkten de tuiniers voornamelijk voor haar: zij at uitsluitend uit eigen tuin. De moestuin is na het overlijden van de barones in 1975 een tijd buiten gebruik gebleven. Stemmen gingen op om op deze plek een parkeerplaats te maken voor bezoekers van het landgoed. Na een periode van verval startte in 1993 de restauratie.
Door de inzet van de tuinbaas, drie hoveniers en twintig tuinvrijwilligers is de moestuin thans een levend cultuurmonument. Er wordt biologisch getuinierd. Schoffel en hark moeten het onkruid bestrijden en de bemesting gebeurt met biologische meststoffen. En ook de bestrijding van ongedierte gebeurt biologisch door het uitzetten van natuurlijke vijanden.
Nuttig | maar ook mooi
De moestuin functioneert als gebruikstuin, nu niet langer exclusief voor het kasteel maar ook voor bezoekers. Voor de siertuinen worden er jaarlijks 15.000 zomerbloeiers -meer dan 150 soorten- uit zaad opgekweekt, verspeend en opgepot. Daarvan worden zo’n 2.000 verkocht aan particulieren, de meeste op Plantjesmarkt daags voor Moederdag. Naast planten, groenten en fruit worden snijbloemen gekweekt en aangeboden.
Oogst is belangrijk, maar de tuin moet óók mooi zijn. Bloeiende planten staan tussen ‘vergeten groenten’ als kardoen, schorseneer en palmkool. Een loofgang met rozen doorkruist de teeltbedden. Leifruit langs de muren en paden, rabarber gebleekt in terracotta trekpotten, sla onder glazen cloches.
Tuinkassen | voor de kweek
In de moestuin zijn bijzondere kassen te vinden. Direct achter de ingang staat het Iron House, een zeldzame pronkkas uit 1911. In de kas staan kamerplanten en worden één- en tweejarige planten vermeerderd, zoals heliotroop, salvia en Twickels lavendel ‘Lavandula Twickel Purple’. Onder de tabletten liggen ’s winters de bol- en knolgewassen. Opzij van het Iron House staat een oud-Engelse anjerkas met een authentiek ventilatiesysteem. In deze kas werden tot de dood van baron Van Heeckeren in 1936 anjers gekweekt. Hij droeg elke dag een verse anjer. Er worden nu andere gewassen gekweekt, maar het heet nog steeds de anjerkas. Ook de drie zogeheten pits zijn in gebruik. Dit zijn koude kassen voor het afharden van planten en het kweken van bloemen en groenten.
Bijenstal | domein van de hulptroepen
Sinds 2005 beschikt de moestuin over een eigen bijenstal bestaande uit zestien kasten met evenzoveel volken. Voor bijen is de moestuin met zijn vele bloeiende planten een waar lustoord. Omgekeerd zijn de bijen voor de vitaliteit van de tuin onmisbaar. Veel planten zijn voor hun bestuiving afhankelijk van deze nijvere werkers. Elk bijenvolk produceert jaarlijks dertig tot veertig kilo honing en vijfhonderd gram was. De natuurzuivere honing is te koop in de Landgoedwinkel zolang de voorraad strekt.
ZIEN & DOEN
Naar de Moestuin | voor groenten, fruit, planten en bloemen
In het seizoen, van mei tot eind november, worden de rijpe groenten en fruit verkocht in de verkoopkraam achter in de moestuin. De hoveniers en vrijwilligers zijn aanwezig voor vragen en advies, en halen voor u groenten en snijbloemen vers van het land. Ook bijzondere eenjarigen gekweekt voor de kasteeltuinen, kuipplanten en kruiden zijn te koop. Elke woensdag- en vrijdagmiddag staat de moestuinpoort voor u open, van 13.00-16.00 uur {vrij entree}.
P.S.: de hond kan niet mee naar binnen en moet buiten de poort wachten.
Kwekerij De Border | rozengeur
Binnen de moestuin muur is ook plaats voor kwekerij en hoveniersbedrijf De Border. Een traditionele kwekerij voor -specialiteit- tuinrozen en vaste planten. In voorbeeldtuinen wordt de toepassing van het assortiment getoond. De openingstijden variëren per seizoen, kijk op de site van De Border >>
Naar het bezoekerscentrum | voor bleekpot, honing uit de bijenstal…
Voeder- en nestkast voor vogel, vlinder, eekhoorn en allerhande potterie. Daarvoor kunt u terecht in de Landgoedwinkel, tevens het entreegebouw naar de kasteeltuinen. Hier zijn producten verkrijgbaar van het landgoed en haar pachters, evenals info over wat er zoal te zien en doen is.
Agenda Buitenplaats | ‘groene’ evenementen en activiteiten
Kijk bij de actuele Agenda met alle evenementen en activiteiten op de Buitenplaats >>
EN VERDER…
- sKBL, Stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen, heeft een podcast reeks gemaakt over historisch moestuinieren in Nederland. Klik door voor de aflevering over de moestuin van landgoed Twickel. Met hoveniers, vrijwilligers en de tuinbaas
- Boekentip voor lekker eten: Met Twickel aan Tafel. Een kookboekje met producten uit de moestuin en van onze pachters. De recepten komen uit de keukens van personeel en vrijwilligers. Rabarbersoep, stamppot palmkool, zoetzuur van courgettes, appel-citroentaart… Met Twickel aan tafel is verkrijgbaar bij het bezoekerscentrum of te bestellen via deze site.
- Parkeren is mogelijk bij de moestuin aan de Twickelerlaan 11 en op de centrale parkeerplaats tegenover het bezoekerscentrum {2,-}, Twickelerlaan 7 Ambt-Delden.
- Plattegrond tuinen, aquarel door oud tuinbaas Hans Hondebrink
- Op zoek naar vrijwilligerswerk, stage of opleidingsplaats in de Tuinen van Twickel? Zie bij Werken bij >>
- Educatie: af en toe kunnen we tijd vrijmaken voor een praktische les met schoolkinderen {groep 7 en 8} in de Moestuin. Interesse? Stuur dan een mail naar onze hoveniers