Een eigenzinnig stukje Nederlands bezit in Duitsland. Met sporen van een roerig verleden. Thans omgeven door een rustig en jong ogend, agrarisch landschap.
Op oale groond
Negen eeuwen geleden
Het landgoed omvat momenteel 255 hectare. Daarop bevinden zich onder andere het Herrenhaus met kasteelruïne, de watermolen met de Teestube en de Kommiezenhuuzen. Lage wordt al in 1127 genoemd; Twickels landgoed ligt op zogeheten ‘oale groond’.
Troepen blazen burcht op
In 1346 kocht de bisschop van Utrecht Jan van Arkel de burcht van Lage. Hij gebruikte het slot als bolwerk ter verdediging van het Oversticht {het huidige Overijssel}. In 1528 nam keizer Karel V het wereldlijk gezag over en kwam Lage in zijn bezit. Het kasteel van Lage is herhaalde malen verwoest, het laatst in 1626. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog koos de heer van Lage de zijde van de Spanjaarden, die de burcht als uitvalsbasis gebruikten. Dit uiteraard tot ongenoegen van de Staatse {Nederlandse} troepen, die het kasteel innamen en in de lucht lieten vliegen. Sindsdien is het een ruïne gebleven; de dikke muren zijn overgroeid met klimop.
Lucratieve vrijstaat
In 1638 kocht de toenmalige bezitter van Twickel, Johan van Raesfelt, de Heerlijkheid Lage. Bij de Vrede van Westfalen in 1648, toen de grenzen van Europa opnieuw werden getrokken, werd Lage vergeten. Hierdoor werd de 630 hectare grote Heerlijkheid een zelfstandig staatje met een eigen rechtspraak. Het hoefde noch aan Overijssel noch aan de graafschap Bentheim belasting te betalen. Deze situatie bleef tot 1803 voortbestaan.
Vrouwe van Twickel bouwt Herrenhaus en kerk
Na het overlijden van Adolf Hendrik van Raesfelt kreeg zijn vrouw Amadea van Flodorff 
de Heerlijkheid als weduwengoed. In 1686 liet zij naast de kasteelruïne een huis bouwen, dat zij kon bewonen als zij in Lage verbleef. Dit huis staat bekend als het Herrenhaus.
Amadea wist van aanpakken: in 1687 liet zij de kerk van Lage bouwen. Boven de ingang aan de zuidzijde herinnert een wapensteen van het echtpaar Van Raesfelt-Van Flodorff aan de stichting. Twickel verplichtte zich de kosten van de kerk en de dominee te zullen betalen. Daartegenover stond dat Twickel inspraak kreeg bij het benoemen van een nieuwe dominee. Pas in 1978 deed Twickel van dit recht afstand. Tot in het begin van de twintigste eeuw werd er in het Nederlands gepreekt en ook de teksten op de grafstenen en op de kerkmuur werden in het Nederlands gesteld. Toen de kerk besloot naar het Duits over te gaan was men kennelijk zo aan de vertrouwde liederen gewend, dat men die in het Nederlands bleef zingen.
Kommiezen
De zes identieke huizen aan de Eichenallee zijn de ‘Kommiezenhuuzen’ uit omstreeks 1850. Aanvankelijk waren ze bestemd voor personeel van de heren van Lage, later woonden er tot aan de Eerste Wereldoorlog douaniers. Ze hielden de smokkelaars in de smiezen. ‘Kommiezen’ verwijst naar douane, vandaar de naam.
ZIEN & DOEN
Watermolen
Nabij de kerk en het Herrenhaus staat een dubbele watermolen, die zowel olie kan slaan als graan kan malen. Op deze plek staat al sinds 1270 een watermolen, de huidige stamt uit 1672. De watermolen wordt gevoed door de Alte Dinkel. De hoofdstroom van de Dinkel wordt sinds 1931 om het dorp geleid, waardoor de molen te weinig water krijgt om nog goed te kunnen malen.
Informatie over de molen en data waarop deze te bezichtigen is, staat vermeld op de site van de Dorf-, Burg- Mühlenfreunde Lage e.V, www.heimatverein-lage-dinkel.de >>
Malle Mühle
Naast de watermolen van Lage ligt verscholen achter de voormalige molenaarswoning de Malle Mühle. Een knusse stube met zonovergoten terras aan de Dinkel met uitzicht op de watermolen. Van woensdag t/m zondag kunt u hier van 11.30 tot 18.00 uur genieten van koffie, thee, huisgemaakt gebak, bitterballen en verrassende lunchgerechten.
Kijk op www.mallemuhle.de voor meer informatie >>
Ommetje door Lage
Vanaf de kerk in Lage is een gemarkeerde kleine wandeling van 1,5 kilometer uitgezet. Deze voert onder meer langs de Eichenallee met zijn zes Kommiezenhuuzen.
BEHEER & CONTACT
Vroeger werden de Twickelbezittingen in Lage en Brecklenkamp {ligging, zie kaart Locatie landgoederen} als één landgoed beheerd vanuit het Forsthaus naast de watermolen van Lage. Thans gebeurt dat vanuit de Rentmeesterij Twickel in Delden {Twickelerlaan 6, 7495 VG Ambt Delden | +31 74 376 13 09}. De zorg voor het landgoed is in handen van Gert-Jan Roelofs {roelofs@twickel.org 
| +31 6 54 33 85 79 
}
Melding maken – er is iets aan de hand
U ziet iets op ons landgoed, in onze bossen en natuurterreinen. Een calamiteit waarvoor ons handelen direct nodig is. Of niet dringend, er is iets stuk, vuildump, boom op het pad. Voor info hoe u hiervan melding maakt, lees verder >>
Goed om te weten, regels voor baas met hond
Op ons landgoed mag u wandelen en fietsen over de wegen en paden, volgens de openstellingsregels vermeld op de zwarte bordjes bij de ingangen van het terrein. De hond mag mee, mits aangelijnd; lees over de regels voor baas met hond >>
Vraag & antwoord
Over wat mag en waarom iets gebeurt op onze landgoederen. Lees erover >>
EN VERDER…
- Eikenprocessierups · dossier 2020 | Ongemak, aanpak, tips
- Literatuur: Lage Geschichte und Geschichten. A. Brei. 2008
- Literatuur: De kerk te Lage. Over Twickel en Lage. Die Kirche zu Lage. Uber Twickel und Lage. H.B.J. Durville. Bulletin Stichting Drents-Overijsselse kerken, nr. 22, 2000
- Tip: voor meer info, raadpleeg in het digitale archief Twickelblad.nl de categorie over Lage.
