Erfgoed & Toekomst

Hoe kasteel Twickel de oorlog overleefde

Toen de oorlog zijn hoogtepunt bereikte, lag Kasteel Twickel midden in de vuurlinie. Wat er zich op 4 april 1945 binnen en buiten de kasteelmuren afspeelde, was aangrijpend. Toch bleef het kasteel vrijwel ongeschonden. Een historisch wonder, beschreven in het dagboek van barones Marie van Heekeren van Wassenaer, en vandaag nog zichtbaar.

Ontdek verder

In het voorjaar van 1945 is de bevrijding nabij. Maar rond Kasteel Twickel woedt nog volop strijd. De Duitsers hebben het kasteel in 1944 gevorderd. De barones woont op dat moment nog in slechts twee kamers van haar eigen huis. Buiten naderen de Canadezen via het Twentekanaal. Ze steken met rubberboten over en trekken het terrein op. Er wordt hevig gevochten in het park, in Delden en langs de Hengelosestraat.

"Ik zag ze komen door de oranjerie en over de achterplaats."

uit het dagboek van barones Marie van Heekeren van Wassenaar

Ondanks de gevechten blijft het kasteel wonder boven wonder grotendeels gespaard. Twickel is een van de weinige buitenplaatsen in Nederland die de oorlog vrijwel ongeschonden doorstaat.

Eerste Canadese Leger zomer 1945 op Twickel

Op 4 april 1945 is de bevrijding in volle gang. Maar voordat het zover is, voltrekt zich binnen de kasteelmuren een drama. SS Hauptmann Heinisch, adjudant van rijkscommissaris Seyss-Inquart, schiet zijn tweejarige kleinzoon dood. Daarna zijn vrouw. En vervolgens zichzelf. Zijn dochter zou de telegrafist moeten doodschieten, maar durfde niet. De barones beschrijft alles in haar dagboek.

“En toen gebeurde er iets heel dramatisch. Echt een Untergangs-scene. Dat de SS-Hauptmann Heinisch zijn kleinzoon Dieter van twee jaar... zijn vrouw en zichzelf van het leven benam.”

zoals verteld door conservator Rob Bloemendal

Twickel na de bevrijding

Na de bevrijding wordt Twickel het hoofdkwartier van het Canadese leger. Generaal Crerar, bevelhebber van het enorme Eerste Canadese Legerkorps, houdt op het landgoed zijn overwinningsspeech. In het park verrijzen tentenkampen, tankherstelplaatsen en opslaglocaties. Twickel wordt een belangrijke uitvalsbasis voor de geallieerde opmars naar Duitsland.

Tot op de dag van vandaag komen tijdens graafwerkzaamheden sporen van de oorlog naar boven: helmresten, kogels, tankonderdelen. Het verleden ligt letterlijk onder de grond. Maar het kasteel zelf bleef overeind. Een zeldzaam lot in een tijd waarin veel kastelen en buitenplaatsen zwaar beschadigd raakten of verloren gingen.